IFRS kapsamında Bitcoin ve diğer kripto varlıkların muhasebeleştirilmesi
IFRS kapsamında Bitcoin ve diğer kripto varlıkların muhasebeleştirilmesi, spesifik bir standardın olmamasına rağmen mevcut standartlar çerçevesinde değerlendirilmektedir. Genel olarak IFRS (Uluslararası Finansal Raporlama Standartları) kapsamında Bitcoin’in muhasebeleştirilmesi şu şekillerde ele alınabilir:
1. Varlık Türü Belirlenmesi
Bitcoin’in hangi tür varlık olarak sınıflandırılacağı önemlidir. Bu sınıflandırma, işletmenin Bitcoin’i nasıl kullandığına ve amacına bağlıdır. Yaygın yaklaşımlar şunlardır:
a) Maddi Olmayan Duran Varlık (IAS 38 Maddi Olmayan Duran Varlıklar)
- Bitcoin fiziksel bir varlık değildir ve parasal bir varlık olarak kabul edilmez.
- Eğer Bitcoin işletme tarafından uzun vadeli tutuluyorsa, genellikle IAS 38 Maddi Olmayan Duran Varlıklar kapsamında değerlendirilir.
- Bu durumda, Bitcoin’in ilk kaydı maliyet bedeli üzerinden yapılır.
- Daha sonra ya maliyet modeli ya da yeniden değerleme modeli kullanılarak değerleme yapılır.
b) Stok (IAS 2 Stoklar)
- Eğer Bitcoin işletmenin ticaret amacıyla düzenli olarak alınıp satılan bir varlık ise, IAS 2 Stoklar kapsamında değerlendirilir.
- Stok olarak muhasebeleştirilirse, maliyet veya net gerçekleşebilir değerinden düşük olanıyla ölçülür.
c) Finansal Araç (IFRS 9 Finansal Araçlar)
- Bitcoin’in, nakit ya da başka bir finansal varlıkla takas edilebilir bir aracı olduğu durumlarda, IFRS 9 Finansal Araçlar çerçevesinde finansal varlık olarak değerlendirilmesi mümkündür.
- Ancak Bitcoin’in genellikle nakit eşdeğeri olarak sınıflandırılamaması nedeniyle bu durum nadirdir.
2. İlk Ölçüm
- Bitcoin’in satın alındığı veya elde edildiği tarihteki maliyet bedeli üzerinden muhasebeleştirilir.
- Eğer Bitcoin bir takas işlemiyle elde edildiyse, adil değer ölçümü yapılmalıdır.
3. Sonraki Ölçüm
Bitcoin’in muhasebeleştirilmesinden sonra ölçüm yöntemi, hangi standart altında sınıflandırıldığına bağlı olarak değişir:
a) Maddi Olmayan Duran Varlık
- Maliyet Modeli: Maliyet eksi amortisman ve değer düşüklüğü zararları.
- Yeniden Değerleme Modeli: Adil değer üzerinden ölçüm yapılır ve bu değer, aktif bir piyasa varsa uygulanabilir.
b) Stok
- Maliyet bedeli veya net gerçekleşebilir değerden düşük olanı ile ölçülür.
- Net gerçekleşebilir değer piyasa fiyatına bağlıdır ve düzenli olarak güncellenir.
4. Değer Düşüklüğü Testi
- Bitcoin’in piyasa değeri önemli ölçüde düştüğünde, IAS 36 Varlıklarda Değer Düşüklüğü çerçevesinde değer düşüklüğü testi yapılır.
- Değer düşüklüğü zararı, ilgili dönemin kar/zarar tablosuna yansıtılır.
5. Satış ve Elden Çıkarma
Bitcoin’in satışı veya elden çıkarılması durumunda:
- Elde etme maliyeti ile satış fiyatı arasındaki fark, kar veya zarar olarak muhasebeleştirilir.
Özetle:
Bitcoin’in muhasebeleştirilmesi genellikle IAS 38 Maddi Olmayan Duran Varlıklar ya da IAS 2 Stoklar çerçevesinde yapılır. İşletmenin faaliyetleri ve Bitcoin’i kullanma amacı, doğru sınıflandırmayı belirlemede kritik rol oynar. Ayrıca, ülkelerin düzenlemeleri ve bağımsız denetim standartları da bu sürece yön verebilir.
