IFRS’ye göre şüpheli alacak sınıfından çıkış
IFRS’ye göre şüpheli alacak sınıfından çıkış, alacağın tahsilat durumu ve borçlunun mali durumu gibi faktörlere bağlıdır. Bir alacak, aşağıdaki koşulları sağladığında şüpheli alacak sınıfından çıkarılabilir ve normal ticari alacak olarak değerlendirilir:
1. Alacağın Tahsil Edilmesi
- Alacak kısmen veya tamamen tahsil edilirse, bu durumda alacak üzerindeki değer düşüklüğü karşılığı iptal edilebilir.
- Tahsil edilen tutar, ilgili dönemin gelir tablosunda “Diğer Gelirler” olarak raporlanır.
2. Borçlunun Mali Durumunda İyileşme
- Eğer borçlunun mali durumu düzeldi ve tahsilat riski ortadan kalktıysa, bu durumda değer düşüklüğü karşılığı ters çevrilebilir.
- Ancak, borçlunun iyileşme durumunun güçlü ve kalıcı bir şekilde belgelenmesi gerekir.
3. Yönetim Kararı ve Risk Analizi
- Şirket yönetimi, alacağın tahsilatına yönelik güçlü bir kanıt veya güvence elde ettiğinde (örneğin bir yasal karar, borçlunun iflas sürecinin olumlu sonuçlanması gibi), şüpheli alacak sınıfından çıkarabilir.
- Bu durumda muhasebe kaydı düzeltilir ve alacak yeniden “Ticari Alacaklar” sınıfına alınır.
Muhasebe ve Raporlama
- Değer Düşüklüğü Karşılığının Ters Çevrilmesi
- Değer düşüklüğü karşılığı tahsilat veya riskin ortadan kalkması nedeniyle iptal edilir ve bu işlem gelir tablosunda gösterilir.
- Karşılık kaydı:
Borç: Değer Düşüklüğü Karşılığı Hesabı
Alacak: Değer Düşüklüğünden İptal Geliri
- Normal Ticari Alacak Olarak Yeniden Sınıflandırma
- Alacak yeniden net defter değerine (tahsil edilmesi beklenen tutara) getirilir.
Önemli Notlar
- IFRS 9 Beklenen Kredi Zararları Modeli kapsamında, geçmişte şüpheli olan alacaklar dahi olsa, gelecekte oluşabilecek kredi zararları dikkate alınarak risk değerlendirmesi yapılmaya devam edilmelidir.
- Şüpheli alacakların sınıf değiştirmesi, yalnızca somut tahsilat veya güvenilir kanıtlarla desteklenmelidir. Şirketin denetim süreçlerinde bu tür yeniden sınıflandırmalar sıkı bir şekilde kontrol edilir.
