Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarına (IFRS) Göre, Yoldaki Malların Muhasebeleştirilmesi
Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarına (IFRS) göre, yoldaki mallar (goods in transit), bir şirketin finansal durumunu ve performansını rapor ederken doğru şekilde muhasebeleştirilmesi gereken bir durumdur. Bu mallar, malın fiziksel konumundan bağımsız olarak, mülkiyetin kime ait olduğuna göre değerlendirilir. Yoldaki malların muhasebeleştirilmesinde genellikle teslimat şartları ve mülkiyetin devri belirleyici faktörlerdir.
1. Mülkiyetin Belirlenmesi:
Yoldaki malların hangi tarafın bilançosuna dahil edileceği, malın sevk koşullarına bağlıdır. Sevk koşulları, genellikle Incoterms (Uluslararası Ticaret Terimleri) tarafından belirlenir:
- FOB (Free on Board):
- Mülkiyet, mallar gemiye yüklendiği anda alıcıya geçer.
- Mallar yoldayken artık alıcının mülkü olarak kabul edilir ve alıcı, bu malları envanterine dahil eder.
- CIF (Cost, Insurance, and Freight):
- Mülkiyet, mallar alıcının teslim aldığı noktada geçer.
- Mallar yolda olsa bile, henüz satıcının mülkiyetinde kabul edilir.
2. Muhasebe Kaydı:
- Satıcı Perspektifi:
- Satışın gerçekleşmiş sayılabilmesi için, kontrolün ve risklerin alıcıya devredilmiş olması gerekir (IFRS 15 – Hasılatın Muhasebeleştirilmesi).
- Eğer mülkiyet hâlâ satıcıdaysa, yoldaki mallar satıcının envanterinde kalmaya devam eder.
- Alıcı Perspektifi:
- Mülkiyet devredilmişse, alıcı yoldaki malları envanterine dahil etmeli ve aynı zamanda bir borç kaydı oluşturmalıdır (IFRS 2 – Stoklar).
3. Finansal Tablo Sunumu:
- Yoldaki mallar, satıcının stoklarında veya alıcının stoklarında gösterilebilir. Bu gösterim, mülkiyetin kimde olduğuna bağlıdır.
- Eğer mallar yoldayken alıcının envanterine dahil edilirse, bu durum genellikle “diğer borçlar” altında bir borç olarak muhasebeleştirilir (henüz ödeme yapılmadıysa).
4. Notlar ve Açıklamalar:
IFRS’e göre, yoldaki mallarla ilgili önemli açıklamaların finansal tablo dipnotlarında yapılması gereklidir. Örneğin:
- Sevk ve teslimat koşulları.
- Mülkiyetin devriyle ilgili kritik yargılar ve tahminler.
Bu yaklaşım, yoldaki malların yanlış raporlanmasını önlemek ve finansal tablolarda gerçeğe uygun sunumun sağlanması amacıyla benimsenmiştir.
