Kur Korumalı Mevduat Hesaplarının TFRS/UFRS ve BOBİ FRS Kapsamında Değerlendirilmesi
Kur korumalı mevduat nedir?
1 Ocak 2022 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 2022/1 sayılı “Türk Lirası Mevduat ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ” ve 2022/2 sayılı “Altın Hesaplarından Türk Lirası Mevduat ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ” ile yapılan değişiklikler çerçevesinde 31 Aralık 2021 tarihi itibarıyla döviz tevdiat veya döviz cinsinden katılım fonu hesabı bakiyeleri ile altın hesabı bulunan ve bu tarihten sonra işlenmiş ve hurda altın karşılığı altın hesabı açtıran yurt içi yerleşik tüzel kişilerin söz konusu hesapların TL’ye dönüşmesini talep edebilmesine ve buna ilişkin usuller düzenlenmiştir. İlgili Tebliğlerde yurt içi yerleşik tüzel kişiler Bankalar ve Merkez Bankasınca belirlenen diğer mali kuruluşlar hariç olmak üzere Türkiye’de kanuni yerleşim yeri bulunan tüzel kişiler olarak tanımlanmıştır. Kur Korumalı TL Mevduat Hesabında, vade sonundaki faiz oranı getirisi, döviz kurundaki artış oranından düşük ise hesaba döviz kurundaki artış yansıtılmaktadır.
Kamu Gözetimi Kurumu’nun (KGK) “Kur korumalı mevduat hesaplarının muhasebeleştirilmesi” duyurusu
KGK, “Kur korumalı mevduat hesaplarının muhasebeleştirilmesi” ile ilgili olarak 1 Mart 2022 tarihinde bir duyuru yayınlamıştır. Buna göre;
- Kur korumalı TL mevduat ve katılma hesabının TFRS/UFRS finansal tablolarda ölçümü (Dövizden dönüşümlü)
TFRS 9 uyarınca, finansal varlıkların itfa edilmiş maliyeti ile ölçülen (Amortized Cost-AC) veya gerçeğe uygun değer farkı diğer kapsamlı gelire yansıtılan (Fair Value Through Other Comprehensive Income-FVOCI) olarak sınıflandırılması için gerekli koşullardan biri, sözleşmeye bağlı nakit akışlarının belirli tarihlerde sadece anapara ve anapara bakiyesine ilişkin faiz ödemelerinden oluşan nakit akışlarına yol açmasıdır (Solely Payments of Principal and Interest test – SPPI testi). 2022 yılı sonuna kadar Türk lirasına çevrilen yabancı para mevduat ve katılma hesapları bu dönüşümden sonra anapara bakiyesine ilişkin faiz ödemelerine ilave olarak TCMB tarafından yapılacak kur farkı ödemelerine de yol açacağından, gerçeğe uygun değer farkı kâr veya zarara yansıtılan (Fair Value Through Profit or Loss – FVPL) olarak sınıflandırılması gerekecektir.
Duyuruda ayrıca bu hesapların finansal Durum Tablosunda (Bilanço) “Finansal yatırımlar” sınıfında sunulacağı, raporlama dönemi sonlarında gerçeğe uygun değerindeki değişimlerin Kâr veya Zarar ve Diğer Kapsamlı Gelir Tablosunda “Yatırım Faaliyetlerinden Gelirler/Giderler” kalemine yansıtılacağı belirtilmektedir.
- TL mevduat ve katılma hesabına dönüştürülen altın hesabının TFRS/UFRS finansal tablolarda ölçümü (Altından dönüşümlü)
Kurumların 31/12/2021 tarihli bilançolarında yer alan altın hesabı ile bu tarihten sonra açılacak işlenmiş ve hurda altın karşılığı altın hesabı bakiyeleri, sözleşmeye bağlı nakit akışlarının sadece anapara ve anapara bakiyesine ilişkin faiz ödemelerinden oluşan nakit akışlarından değil bir emtianın değerine endeksli olarak getiri sağladığı için gerçeğe uygun değer farkı kâr veya zarara yansıtılan olarak sınıflandırılması gerekecektir. Bu hesaplar, 2022 yılı sonuna kadar söz konusu kanun kapsamında Türk lirasına çevrilmeleri ve en az üç ay vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirilmeleri durumunda, bu defa anapara bakiyesine ilişkin faiz ödemelerine ilave olarak TCMB tarafından yapılacak destek ödemelerinden de getiri sağlayacakları için yine gerçeğe uygun değer farkı kâr veya zarara yansıtılan olarak sınıflandırılmaları gerekecektir.
- Değerleme
Kur korumalı mevduat hesabı, TFRS/UFRS finansal tablolarda türev unsuru barındıran bir karma sözleşme olarak değerlendirilmektedir. Karma sözleşmedeki esas ürünün finansal varlık olması durumunda, sözleşmedeki saklı türev ürünlerin (embedded derivatives), karma sözleşmeden (hybrid contract) ayrıştırılmaması gerekmektedir. Kur korumalı mevduat hesabı, yapısı gereği türev ürünlerden opsiyon’a benzer şekilde değerlendirilebilir.
- Kur korumalı TL mevduat ve katılma hesabının BOBİ FRS finansal tablolarda ölçümü
KGK’nın yaptığı duyuruda BOBİ FRS uygulayan işletmeler için de uygulamaya açıklık getirilmektedir. BOBİ FRS uyarınca kur korumalı mevduat hesapları “diğer finansal araçlar” sınıfında sunulacak ve “gerçeğe uygun değer değişimi kâr veya zarara yansıtılarak” ölçülecektir. Bu kapsamda, Finansal Durum Tablosunda “Finansal Yatırımlar” sınıfında sunulacak ve raporlama dönemi sonlarında gerçeğe uygun değerindeki değişimler Kâr veya Zarar Tablosunda “Finansal Yatırımlar Değer Artış Kazançları veya Finansal Yatırımlar Değer Azalış Zararları” kalemine yansıtılacaktır.
